Ο Τρίτος Άνθρωπος (The Third Man)

Σκηνοθεσία: Κάρολ Ριντ
Πρωταγωνιστούν: Τζόζεφ Κότεν, Όρσον Γουέλς, Αλίντα Βάλι, Τρέβορ Χάουαρντ
Διάρκεια: 108'
Έτος παραγωγής: 1949

Πίσω από το εξαιρετικό σενάριο του Γκράχαμ Γκριν, τη μοντέρνα σκηνοθεσία του Κάρολ Ριντ, την ανορθόδοξη μουσική υπόκρουση του Άντον Κάρας, τις υπέροχες φωτοσκιάσεις του Ρόμπερτ Κράσκερ και τη μυθική ολιγόλεπτη εμφάνιση του Όρσον Γουέλς, το πιο επιδραστικό νουάρ στην ιστορία ολόκληρου του αγγλικού σινεμά εξακολουθεί να παραμένει στην καρδιά ένα δράμα για μια χούφτα ανθρώπους με φόντο μια κατεστραμμένη από τον πόλεμο τοποθεσία της Ευρώπης. 

Ο «Τρίτος Άνθρωπος» είναι η ιστορία του Χάρι Λάιμ, ενός αμοραλιστή ήρωα που διάλεξε να πουλήσει την ψυχή του στο διάβολο και αμέσως μετά σκηνοθέτησε περίτεχνα την εξαφάνισή του. Έγινε κι αυτός σκιά σε μια ασπρόμαυρη και σκυθρωπή πόλη. Είναι επίσης η ιστορία του Χόλι Μάρτινς, ενός αφελούς συγγραφέα που μέχρι πρότινος γνώριζε τις έννοιες του καλού και του κακού μόνο μέσα από τις απλουστευμένες εκδοχές που τους έδινε η λαϊκή πένα των συγγραμάτων του. Είναι, τέλος, η ιστορία μιας γυναίκας που ζει με πλαστή ταυτότητα και με την νωπή ακόμη ανάμνηση μιας χαμένης αγάπης, η ιστορία ενός κυνικού, πραγματιστή στρατιωτικού ο οποίος θέτει ως καθήκον του να εξαρθρώσει την δολοφονική δράση του Λάιμ και η ευρύτερη ιστορία μιας ολόκληρης γωνιάς στην Ευρώπη η οποία επιχειρεί να ορθοποδήσει μέσα από τα ερείπια και τις ανοιχτές ακόμη πληγές που της άφησε ο πόλεμος.

Στην πιο διάσημη από από τις τρεις συνολικά συνεργασίες τους, ο συγγραφέας Γκράχαμ Γκριν και ο σκηνοθέτης Κάρολ Ριντ τοποθετούν τις αλληλοσυμπληρούμενες αυτές ιστορίες στο μέσο μιας επιβλητικής, μπαρόκ Βιέννης η οποία δεσπόζει στο φιλμ ως ρεαλιστικό σκηνικό αλλά και ως σύμβολο. Από την μία πλευρά είναι η ρημαγμένη μητρόπολη που μαστίζεται καθημερινά από την μαύρη αγορά, την παρανομία, την καταπιεστική αστυνόμευση, την πλήρη ψυχολογική κατάπτωση των κατοίκων της. Από την άλλη στέκει ως η ιδανικότερη αντανάκλαση ενός χαοτικού μεταπολεμικού κόσμου ο οποίος τελεί κάτω από τον άγραφο νόμο της επιβίωσης, σε βάρος κάθε ηθικής αξίας, σε μια πραγματικότητα, όπου τα όρια ανάμεσα στην δικαιοσύνη και την ανομία μοιάζουν πλέον δυσδιάκριτα και συχνά διφορούμενα. Παράδειγμα ιδανικής και πλήρους ταινίας, από αυτές που δυστυχώς δεν γυρίζονται πια, ο «Τρίτος Άνθρωπος» ανακηρύχτηκε σε κορυφαία δημιουργία του αγγλικού σινεμά από ψηφοφορία που διεξήγαγε πριν μερικά χρόνια το British Film Institute. Λουκάς Κατσίκας